Hội thảo Hình thức trình bày Tạp chí theo chuẩn quốc tế

Tham dự Hội thảo có PGS.TS. Bùi Nhật Quang - Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.TS. Phạm Văn Đức – Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, Chủ tịch Liên Chi hội Nhà báo Viện Hàn lâm; GS.TS. Đặng Nguyên Anh – Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; Thủ trưởng các cơ quan tham mưu giúp việc Chủ tịch Viện Hàn lâm; Đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc; Lãnh đạo các tạp chí cùng cán bộ công tác tại các tạp chí chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

GS.TS. Phạm Văn Đức – Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, Chủ tịch Liên Chi hội Nhà báo Viện Hàn lâm

phát biểu khai mạc và chỉ đạo tại Hội thảo.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, GS.TS. Phạm Văn Đức nêu rõ mục đích của hội thảo, đồng thời khái quát nội dung trong buổi làm việc. Giáo sư nhấn mạnh công tác báo chí có ý nghĩa hết sức quan trọng, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam có 34 tạp chí chuyên ngành, là diễn đàn khoa học xã hội và nhân văn, được Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước xếp điểm cao, khẳng định vị thế và đóng góp của các tạp chí là hết sức to lớn. Những năm gần đây, các tạp chí đã định hướng xây dựng, chuyển biến và phát triển nhằm đáp ứng yêu cầu chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, còn rất nhiều vấn đề hạn chế đặt ra từ nội dung đến hình thức. Việc nâng cấp nội dung để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế vấp phải nhiều khó khăn, đòi hỏi một quá trình dài hơn so với việc thay đổi về hình thức tạp chí theo thông lệ quốc tế.

Toàn cảnh Hội thảo.

Các báo cáo tham luận và ý kiến phát biểu tại Hội thảo đã tập trung phân tích và thảo luận về các vấn đề:

Một là, hội thảo đã được nghe tổng kết và đánh giá tình hình hoạt động của 34 tạp chí thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Báo cáo tham luận về công tác tạp chí của Liên chi hội nhà báo Viện Hàn lâm do PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn – Phó Chủ tịch Liên chi Hội nhà báo Viện Hàn lâm trình bày đã chỉ ra những điểm đã đạt được và những hạn chế về thể thức của các tạp chí; báo cáo kết quả thực hiện bước đầu của Dự  án “Hình thức trình bày các tạp chí thuộc viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam”. Hiện nay, thể thức trình bày của các tạp chí thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam còn thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất.

Hai là, việc đáp ứng thông lệ quốc tế về thể thức trình bày của các tạp chí khoa học là cần thiết và thực hiện được. Ở Việt Nam có 356 tạp chí khoa học được đưa vào danh mục tạp chí tính điểm của Hội đồng chức danh Giáo sư nhà nước. Tuy nhiên, trong 356 tạp chí đó, được xếp hạng trong hệ thống ISI và Scopus ở lĩnh vực khoa học tự nhiên chỉ có 3 tạp chí, còn ở lĩnh vực khoa học xã hội không có tạp chí nào. Nguyên nhân của tình trạng đó là ở chỗ các tạp chí còn hạn chế về chất lượng nội dung bài viết, hình thức trình bày, và một số tiêu chí khác. Tiêu chí về chất lượng nội dung bài viết là quan trọng nhất và không dễ đạt được. Còn tiêu chí về hình thức trình bày thì dễ đạt được. Hình thức của tạp chí thể hiện tính chuyên nghiệp của tạp chí khoa học, giúp tác giả lưu ý và cẩn trọng hơn về nội dung, giúp người đọc dễ hiểu.

Ba là, về mặt pháp lý, không có một văn bản quốc tế cụ thể nào quy định về thể thức trình bày của tạp chí khoa học mà chỉ là thông lệ quốc tế. Hình thức trình bày các tạp chí thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam không nhất thiết phải giống nhau hoàn toàn nhưng ở một số phương diện hình thức trình bày có tính bắt buộc chung và cần được thống nhất. Báo cáo tham luận Hình thức trình bày các tạp chí khoa học theo thông lệ quốc tế của PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà – Tổng Biên tập Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam đã nhấn mạnh: Các tạp chí khoa học cần tuân thủ quy định về hình thức trình bày của tạp chí khoa học theo quy định tại công văn số 37/HĐCDGSNN ngày 4/4/2016 của Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước. Ngoài ra còn phải đáp ứng các yêu cầu về hình thức như: (1) Hình thức chính tả (cách viết hoa, viết danh từ riêng, từ chung, viết tắt, cách chuyển ngữ danh từ…); (2) Hình thức khổ bìa, phông chữ, cỡ chữ, màu sắc; (3) Hình thức kết cấu của bài báo khoa học (dung lượng; tiêu đề; tóm tắt; từ khóa; thông tin tác giả; (4) Cấu trúc bài báo; phân loại chuyên ngành…); (5) Cách ghi chú thích, trích dẫn, tài liệu tham khảo; (6) Độ dày của cuốn tạp chí và dung lượng của bài báo khoa học.

Ngoài các nội dung về thể thức trình bày của tạp chí, hội thảo còn nhận được nhiều ý kiến đóng góp liên quan đến hoạt động nghiệp vụ của tạp chí như: Quy trình xuất bản cần có phản biện để nâng cao chất lượng tạp chí; công tác phát hành cần được mở rộng ra các kênh, đặc biệt là website của tạp chí; xây dựng và phát triển đội ngũ cộng tác viên; nâng cao chất lượng biên tập viên; và kinh phí chung của tạp chí, phí phản biện bài viết. Bên cạnh đó, Hội thảo còn được nghe báo cáo về hoạt động cấp mới, đổi thẻ và thu hồi thẻ nhà báo do PGS.TS. Phạm Minh Phúc – Phó Trưởng ban Ban Tổ chức cán bộ Viện Hàn lâm trình bày. 

Cán bộ Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội tham dự Hội thảo.

Tổng kết Hội thảo, GS.TS. Phạm Văn Đức khái quát lại những điểm chính của Hội thảo, đồng thời chỉ đạo Ban Tổ chức cán bộ; Ban Kế hoạch tài chính và các tạp chí thuộc Viện Hàn lâm tiếp tục rà soát và thực hiện các công việc liên quan nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng của các tạp chí đáp ứng thông lệ quốc tế.